مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی چیست؟

کپسول‌های پودری یکی از رایج‌ترین و چندمنظوره‌ترین انواع کپسول‌های آتش‌نشانی هستند. از پودر آتش نشانی می‌توان برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A، B، و C استفاده شوند. انواع مختلف پودرهای خاموش‌کننده در کپسول‌های پودری وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. در اینجا به توضیح برخی از این پودرها می‌پردازیم:

1. پودر BC (بی‌کربنات سدیم یا پتاسیم): این پودر برای خاموش کردن آتش‌های کلاس B و C استفاده می‌شود که شامل مایعات قابل اشتعال و گازها هستند. این نوع پودر با ایجاد واکنش شیمیایی و تولید گاز دی‌اکسید کربن، از دسترسی اکسیژن به منبع آتش جلوگیری می‌کند.

2. پودر ABC (فسفات مونوامونیوم): این نوع پودر بسیار رایج است و می‌تواند برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A، B، و C استفاده شود. پودر ABC با ایجاد یک لایه محافظ بر روی مواد در حال سوختن، جلوی دسترسی اکسیژن را می‌گیرد و همچنین به خنک کردن مواد کمک می‌کند.

3. پودر D (مخصوص فلزات قابل اشتعال): این نوع پودر برای خاموش کردن آتش‌های کلاس D استفاده می‌شود که شامل فلزات قابل اشتعال مانند منیزیم، سدیم، و تیتانیوم هستند. پودرهای کلاس D به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با فلزات واکنش نشان ندهند و از شدت یافتن آتش جلوگیری کنند.

4. پودر خاص (Special Powders): این دسته از پودرها برای موارد خاصی طراحی شده‌اند، مانند پودرهایی که برای خاموش کردن آتش‌های نفتی یا کاربردهای صنعتی خاص استفاده می‌شوند. این پودرها ممکن است ترکیبات و ویژگی‌های خاصی داشته باشند که آن‌ها را برای شرایط خاص مناسب می‌سازد.

کپسول‌های پودری به دلیل انعطاف‌پذیری و قابلیت استفاده در طیف گسترده‌ای از آتش‌ها، انتخاب محبوبی در میان وسایل اطفاء حریق هستند. انتخاب نوع پودر باید بر اساس نوع خطرات آتش‌سوزی موجود در محل استفاده از کپسول انجام شود.

انواع کپسول دی‌اکسید کربن (CO2)

کپسول‌های دی‌اکسید کربن (CO2) به طور کلی در طراحی و کاربرد خود انواع مخصوصی ندارند که متمایز از سایر کپسول‌های آتش‌نشانی باشند. با این حال، آن‌ها ممکن است در اندازه‌ها و ظرفیت‌های مختلفی تولید شوند که برای استفاده‌های گوناگون مناسب باشند. برخی تفاوت‌های کلیدی در کپسول‌های دی‌اکسید کربن عبارتند از:

اندازه و ظرفیت: کپسول‌های CO2 در اندازه‌های متفاوتی موجود هستند، از کپسول‌های کوچک قابل حمل برای استفاده در خودروها یا کشتی‌ها تا کپسول‌های بزرگتر برای محیط‌های صنعتی یا تجاری.
نوع نازل: نوع نازل مورد استفاده در کپسول می‌تواند متفاوت باشد. برخی از نازل‌ها برای پخش بهتر CO2 طراحی شده‌اند تا موثرتر عمل کنند، در حالی که برخی دیگر ساده‌تر هستند و برای کاربردهای عمومی مناسب‌اند.
کاربردهای خاص: برخی کپسول‌های CO2 برای استفاده‌های خاص طراحی شده‌اند، مانند استفاده در محیط‌هایی که حساسیت بالایی به آلودگی یا آسیب دارند، مانند آزمایشگاه‌ها، اتاق‌های کامپیوتر، یا مراکز داده.
سیستم‌های اتوماتیک: در مواردی که نیاز به واکنش سریع بدون دخالت انسانی است، کپسول‌های CO2 ممکن است به عنوان بخشی از سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک طراحی شوند. این سیستم‌ها می‌توانند به طور خودکار فعال شده و محیط را از دی‌اکسید کربن پر کنند تا آتش سریعاً خاموش شود.
هر یک از این موارد ممکن است به تفاوت‌های جزئی در طراحی و کاربرد کپسول‌های CO2 اشاره داشته باشند، اما تمامی آن‌ها بر اساس اصل کاری یکسانی عمل می‌کنند: استفاده از دی‌اکسید کربن برای کاهش اکسیژن موجود در هوا و خفه کردن آتش.

انواع کپسول های آتش نشانی فومی

کپسول‌های آتش‌نشانی فومی، که برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A و B استفاده می‌شوند، انواع مختلفی دارند که بسته به نوع فوم مورد استفاده و کاربرد آن‌ها، متفاوت هستند. فوم‌ها با پوشاندن سطح مایعات قابل اشتعال، مانع تماس آن‌ها با اکسیژن می‌شوند و به این ترتیب آتش را خاموش می‌کنند. در اینجا به برخی از انواع کپسول‌های فومی اشاره می‌کنم:

کپسول‌های فوم آبی (AFFF – Aqueous Film Forming Foam): این کپسول‌ها فومی تولید می‌کنند که بر روی سطح مایعات قابل اشتعال پخش شده و یک فیلم نازک و محافظ ایجاد می‌کند. AFFF بسیار مؤثر در خاموش کردن آتش‌های نفتی و دیگر مایعات قابل اشتعال است و در محیط‌های صنعتی و فرودگاه‌ها به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.
کپسول‌های فوم الکل مقاوم (AR-AFFF – Alcohol Resistant Aqueous Film Forming Foam): این نوع فوم برای خاموش کردن آتش‌های مرتبط با الکل‌ها و سایر حلال‌های قطبی طراحی شده است. AR-AFFF علاوه بر ایجاد فیلم آبی، یک لایه محافظ پلیمری نیز تشکیل می‌دهد که می‌تواند از اشتعال مجدد جلوگیری کند.
کپسول‌های فوم سنتزی: این کپسول‌ها حاوی فوم‌هایی هستند که از مواد شیمیایی سنتزی تولید شده‌اند. این فوم‌ها می‌توانند در مواقعی که نیاز به خاموش کردن آتش‌های سریع و کارآمد است، به خوبی عمل کنند.
کپسول‌های فوم پروتئینی (Protein Foam): این فوم‌ها از پروتئین‌های حیوانی یا گیاهی ساخته شده‌اند و در برابر حرارت مقاومت بیشتری دارند. آن‌ها بیشتر برای خاموش کردن آتش‌های کلاس B استفاده می‌شوند و به کندی پخش می‌شوند.
هر کدام از این کپسول‌های فومی برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند و بسته به نوع آتش و محیطی که در آن استفاده می‌شوند، انتخاب می‌شوند. معمولاً انتخاب نوع کپسول فومی باید بر اساس توصیه‌های فنی و مشاوره با کارشناسان ایمنی صورت گیرد.

انواع کپسول آتش نشانی هالون

کپسول‌های آتش‌نشانی هالون یکی از انواع خاص کپسول‌های آتش‌نشانی هستند که برای خاموش کردن آتش‌های در محیط‌های حساس به آب و سایر مواد خاموش‌کننده استفاده می‌شوند. هالون‌ها گازهای برومین‌دار هستند که به دلیل تأثیرات زیست‌محیطی نامطلوب و تخریب لایه ازن، در بسیاری از کشورها استفاده از آن‌ها محدود یا ممنوع شده است. با این حال، در برخی کاربردهای خاص که نیاز به محافظت دقیق از تجهیزات الکترونیکی و حساس است، هنوز هم ممکن است استفاده شوند. انواع مختلف هالون‌ها شامل موارد زیر است:

هالون 1211 (بروموکلرودیفلوئورومتان): این نوع هالون عمدتاً برای استفاده در کپسول‌های قابل حمل طراحی شده است. در واقع هالون 1211 برای خاموش کردن آتش‌های کلاس B (مایعات قابل اشتعال) و C (آتش‌های الکتریکی) استفاده می‌شود و برای فضاهای کوچکتر مناسب است.
هالون 1301 (بروموتریفلوئورومتان): این نوع هالون بیشتر در سیستم‌های اطفاء حریق خودکار و ثابت استفاده می‌شود. در واقع هالون 1301 به سرعت آتش‌ها را خاموش می‌کند و برای محافظت از تجهیزات حساس و گران‌قیمت مانند در مراکز داده و اتاق‌های کامپیوتر مناسب است.
هر دو نوع هالون به دلیل توانایی بالا در خاموش کردن آتش بدون آسیب رساندن به تجهیزات الکترونیکی و بدون به جا گذاشتن باقی‌مانده، مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما به دلیل مسائل زیست‌محیطی مرتبط با هالون‌ها، تمایل به استفاده از جایگزین‌های دوست‌دار محیط‌زیست مانند گازهای نظیر FM-200، Novec 1230 و دیگر عوامل خاموش‌کننده تمیز افزایش یافته است. این گازهای جایگزین عملکرد مشابهی با هالون داشته و تأثیر کمتری بر روی محیط‌زیست دارند.